تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز

هدف اصلی مقالۀ حاضر بررسی تحول گفتمان مجمع روحانیون مبارز است که یکی ازگفتمانهای سیاسی مؤثر پس از انقلاب اسلامی بهشمار میرود. برای تحقق این هدف،لازم بود ویژگیهای گفتمان مجمع روحانیون مبارز را مطالعه و نوع و میزان تحول اینگفتمان را در دولتهای جنگ، سازندگی و اصلاحات و دولت فعلی مشخص کنیم.برای این بررسی از نظریۀ گفتمان لاکلا و موفه، به عنوان چهارچوب مفهومی، و از روشتحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به عنوان روش تحقیق، بهره گرفتیم. دادههای اینتحلیل از بیانیه های مجمع روحانیون مبارز از سال 1382تا 1322و از مصاحبۀ عمیقبا برخی عاملان این گفتمان و تحلیل اسنادی به دست آمد. یافته های تحقیق حاکیاست گفتمان مجمع روحانیون مبارز در فاصلۀ سالهای 1382تا 1322متحول شدهاست. مفصل بندی این گفتمان در مرحلۀ پیش از رحلت امام و در دولت موسوی به اینشرح بود: اسلام (برداشت ایدئولوژیک و انقلابی اسلام) دال برتر؛ و عدالت؛ اقتصاددولتی؛ اقتدار کاریزماتیک؛ صدور یکجانبۀ انقلاب؛ قوت ایدئولوژی انقلابی و ارزشهایانقلابی؛ حضور ارزشهای خاصگرایانه؛ و تأکید بر روحانیت بهعنوان مهمترین قشراثرگذار دالهای شناور این گفتمان بودند. پس از رحلت امام و در دولت هاشمی مردم(برداشت دموکراتیک و مردمگرایانۀ اسلام) دال برتر؛ و عدالت؛ اقتصاد خصوصی؛ اقتدارعقلانی و دموکراسی نخبهگرایانه؛ صدور انقلاب و رابطۀ یکجانبه با جهان؛ ارزشهای  واقعگرایانه و عملگرایانه؛ حضور ارزشهای خاصگرایانه؛ و تأکید بر روحانیت بهعنوانمهمترین قشر اثرگذار دالهای شناور این گفتمان بودند. در دولتهای خاتمی واحمدینژاد مردم (برداشت دموکراتیک و مردمگرایانۀ اسلام) دال برتر؛ و آزادی؛ اقتصادخصوصی؛ اقتدار عقلانی و افول دموکراسی نخبهگرایانه؛ رابطۀ تعاملی با جهان؛ارزشهای واقعگرایانه و عملگرایانه؛ حضور ارزشهای عامگرایانه؛ و تأکید بر سایراقشار جامعه درکنار روحانیت دالهای شناور گفتمان مجمع روحانیون مبارز را تشکیلدادهاند.